Tekst is muziek. Als de melodie van een tekst goed is en er een lekkere beat onder staat komt die beter aan. Dat merk vooral je als je een tekst hardop leest. Hoe creëer je dan melodie en ritme? Ik geef je de gouden tip van de drieslag.
Leestijd: 3 minuten
Samenvatting
Alle goede dingen bestaan uit drieën. Gebruik daarom drie voorbeelden, drie punten en drie argumenten. Een drieslag geeft een gevoel van volledigheid, is gemakkelijk te onthouden en suggereert een climax. Maar forceer het niet.
Wat is een drieslag?
Een drieslag is wat goede sprekers en schrijvers intuïtief doen. Janneke van Heugten schrijft bijvoorbeeld in antwoord op de verzuchting dat vrouwen niet te vinden zijn voor talkshows: “De vraag is dan: wie heb je benaderd, hoe heb je het gevraagd, en waar heb je gezocht? Kennelijk niet in beschikbare netwerken zoals VIDM.”
Als je mee zou klappen zou je het horen: wíé, hóé, wáár, 1, 2, 3. Het is een wals, en op een wals wieg je bijna vanzelf mee. Zoals op het nummer Dat ik je mis van Maaike Ouboter. Een wals nodigt uit tot omarmen en inhaken, en als je een boodschap hebt, wil je dat mensen die omarmen en bij je inhaken.
Waarom een drieslag
Een drieslag (voor de liefhebbers van jargon: een tricolon crescens, in Engelstalige literatuur the rule of three) is een manier om je boodschap effectief aan je doelgroep over te brengen. Aristoteles (wie anders?) beschreef dat al in zijn werk Retorica. Een herhaling van drie woorden, zinnen of stellingen geeft een gevoel van volledigheid, is gemakkelijk te onthouden en suggereert een climax.
Volledig en betrouwbaar
Drie geeft een gevoel van volledigheid: bloed, zweet en tranen. Huisje, boompje, beestje. De waarheid, de hele waarheid en niets dan de waarheid.
Niemand verwacht nog een vierde punt, want met een opsomming van drie is je stelling compleet. Het komt over alsof je niets achterhoudt en het klinkt zo logisch, dat het wel moet kloppen. Dat gebeurt natuurlijk allemaal onbewust, maar het gebeurt. Zelfs als je lezers het herkennen, gaan ze er nog in mee.
Gemakkelijk te onthouden
Als je een drieslag hardop leest klinkt het aangenaam, met precies voldoende herhaling en afwisseling. Bijna een liedje. Een tekst van een liedje is gemakkelijker te onthouden dan een gewone tekst, onder andere door ritme en melodie. Een drieslag geeft ritme en melodie aan je tekst, waardoor mensen die dus gemakkelijker onthouden. En een boodschap die mensen onthouden heeft meer effect.
Climax
Als je drie dingen opnoemt suggereer je een stijgende lijn. Let daar ook op wanneer je de volgorde van de drie punten kiest. Natuurlijk zijn veel onderwerpen niet te rangschikken, maar als ze dat wel zijn, versterk dan die impliciete stijgende lijn door ze op volgorde te zetten: groot, groter, grootst. “Ze heeft de juiste papieren, ze heeft de juiste houding, ze is aangenomen”. Of uit de klassieken: “ik kwam, ik zag, ik overwon”.
Voorbeelden
Bij voorbeelden zijn sommige mensen geneigd om volledig te zijn, maar vaak kan dat niet eens. Met drie voorbeelden kun je de breedte van het terrein aangeven en geef je de suggestie van volledigheid: “We hebben experts op vrijwel elk gebied in onze bestand. We hebben mensen uit de gezondheidszorg, de techniek en de politiek.” Twee voorbeelden klinken onvolledig en vier voorbeelden zijn te veel om te onthouden.
Forceer het niet
Moet het altijd een drieslag zijn? Natuurlijk niet. Net zoals een geforceerd rijmende tekst niet lekker klinkt, kinkt ook een geforceerde drieslag niet lekker. Maar nu je weet dat een drieslag sterker overkomt dan een twee- of vierslag, pas het dan toe wanneer het kan.
Wil jij sterkere teksten?
